La Torrèla de Cap Berton

A Cap Berton la Halha de Nadau aperada « la Torrèla » qu’es ahugada, après la missa de miejanuèit, per la Plaça de la maison comuna o Plaça Sent Nicolau, patron de Cap Berton.

La Torrèla qu’es organizada a pagèra de la comuna. Que son los servicis municipaus qu’’an d’apitar lo lenhèr, çò qu’èra d’autescòps hèit peus boèirs e los lors buèus pingorlats entà la hèsta.
Desempuish quauquas annadas, qu’es ua personalitat locau a qui la municipalitat vòu har aunor que i bota lo huc. La parròpia qu’ahereish vin caud e chocolat a la populacion.

Aquera practica anciana, atestada per honts escriutas localas après la Revolucion, que s’inscriu dens la practica esplandida en Gasconha deus hucs de solsticis. Que s’empara totun a Cap Berton sus ua legenda locala que tiraré de cap tà l’istòria en i véder la commemoracion d’un acte de resisténcia deu monde deu vilatge cap aus Normands qui terrorizavan totas las vilas de la còsta Atlantica.

Lo lenhèr qu’es pròpi a Cap Berton. Qu’es hèit de troncs d’arbes (pin màgerment) agergat com ua cheminèa d’ua hautor d’arron 3 mètres, de tala faiçon que brusle tota la nueit e que s’ahoneishca entau dehens.

Significacion

Duas ipotèsis que son avançadas tà çò de la significacion deu mot « Torrèla ». La purmèra, de mei bon créder, que l’associa, en per’mor de l’arquitectura que l’associa a ua petita tor : ua Torrèla. La dusau que suggereish que lo tèrmi estosse gessit deu vèrbe « torrar » (çò qui apareish sovent, ad aquera tempora de Nadau). La purmèra qu’ei totun de mei bon créder, per’mor la Torrèla qu’èra apitada d’autescòps, au pè de l’anciana tor carrada de Cap Berton.


La legenda

En ua nuèit de Nadau, las velas enemigas qu’estón vistas au larg. Los deu vilatge non volón pas panicar e que decidín de resistir aus envadidors. Qu’amièn tota la lenha qui podón amassar e qu’aluquèn dret a la mar grana un gran lenhèr de qui las eslamas hasèvan lutz per las ròcas ad arron. Los deu vilatge que desfilèn apuish tota la nuèit enter la halha e los assautaires. Los anars e tornars de las ombras qu’espauruguèn los enemics qui’s pensavan de trobar ua resisténcia terribla au vilatge. Los Normands que renoncièn a la fin finala a atacar Cap Berton e los deu vilatge que decidín de commemorar la victòria.